Người phụ nữ đội nón lá bên sông (~1,5 triệu USD)

Lê Phổ – Người kể chuyện bằng vẻ đẹp Á Đông và kỷ lục đấu giá triệu đô với “Figures in a Garden”

Lê Phổ (1907–2001) là một trong những họa sĩ tiêu biểu hàng đầu của nền mỹ thuật hiện đại Việt Nam, đồng thời là nghệ sĩ Việt hiếm hoi ghi dấu ấn sâu đậm trên thị trường nghệ thuật quốc tế. Sinh ra tại Hà Nội, tốt nghiệp khóa đầu Trường Mỹ thuật Đông Dương, ông sớm tiếp cận nền hội họa hàn lâm phương Tây và sau đó tiếp tục học tại Trường Mỹ thuật Paris (École des Beaux-Arts). Cuộc sống và sự nghiệp của ông chủ yếu diễn ra tại Pháp, nơi ông trở thành một gương mặt nổi bật trong giới sưu tầm tranh quốc tế suốt nhiều thập kỷ.

Bối cảnh và phong cách nghệ thuật

Ngay từ những năm đầu sự nghiệp, Lê Phổ đã theo đuổi lối vẽ nhẹ nhàng, trữ tình, mang đậm tinh thần phương Đông. Tranh của ông thường khai thác đề tài thiếu nữ, tình mẫu tử, khung cảnh quê hương và vườn tược, trong một thế giới đầy chất thơ và hoài niệm.

Ông sử dụng nhuần nhuyễn các chất liệu truyền thống như lụa và sơn mài, nhưng đồng thời cũng rất thành công với sơn dầu trên toan – chất liệu chính trong giai đoạn ông vẽ cho thị trường phương Tây. Dù vẽ bằng chất liệu nào, tranh của Lê Phổ vẫn luôn thể hiện một kỹ thuật tinh xảo, bảng màu nhẹ nhàng, và bố cục uyển chuyển. Ông kết hợp nhuần nhuyễn mỹ cảm phương Đông với kỹ thuật tạo hình của hội họa châu Âu, tạo nên một ngôn ngữ thị giác riêng biệt, vừa truyền thống vừa hiện đại.

Tác phẩm “Figures in a Garden” và kỷ lục đấu giá triệu đô

Vào tối 27/4/2025, tại phiên Modern Evening Auction của nhà đấu giá Sotheby’s Hong Kong, bức “Figures in a Garden” (Dáng hình trong vườn) của Lê Phổ đã gây chú ý đặc biệt. Tác phẩm được ước tính ban đầu ở mức 2–3 triệu HKD (tương đương 254.867 – 382.301 USD), nhưng sau nhiều lần nâng giá, đã dừng ở 17.920.000 HKD (khoảng 2,28 triệu USD, tức 52,4 tỷ đồng). Đây là mức giá cao thứ hai trong lịch sử đấu giá tranh Việt Nam, chỉ sau bức “Family Life” của Mai Trung Thứ.

“Figures in a Garden” là một tác phẩm khổ lớn (175 x 209,5 cm), vẽ bằng sơn dầu trên toan, thể hiện sáu nhân vật với kích thước gần như người thật, đang hòa mình trong khu vườn rực rỡ ánh nắng. Tranh được vẽ bằng bảng màu tươi sáng, ấm áp, mang lại cảm giác sống động, thanh bình và đầy chất thơ – những đặc điểm tiêu biểu của phong cách Lê Phổ. Mỗi nhân vật, mỗi sắc độ trong bức tranh đều gợi nên không khí hoài niệm về một thế giới Á Đông thanh tĩnh nhưng không kém phần sinh động.

Tác phẩm mang chữ ký của họa sĩ bằng tiếng Anh và tiếng Trung ở góc dưới bên phải. Theo Sotheby’s, bức tranh được mua từ Phòng trưng bày Wally Findlay ở Palm Beach (Mỹ) năm 1973, thuộc một bộ sưu tập tư nhân trong suốt hơn nửa thế kỷ trước khi đem ra đấu giá.

Đặc biệt, “Figures in a Garden” từng được giới thiệu tại triển lãm “Contemporary Panelled Screens” của Wally Findlay năm 1973. Ban đầu, tác phẩm được dựng như một bức bình phong lớn, gồm nhiều tấm kết nối bằng bản lề. Mỗi tấm có thể đứng riêng như một tác phẩm độc lập, nhưng khi đặt cạnh nhau lại tạo nên hiệu quả thị giác mạnh mẽ, chuyển tiếp mượt mà giữa các cảnh vật và nhân vật – thể hiện tài năng sắp đặt bố cục đầy tinh tế của Lê Phổ.

Từ di sản đến toàn cầu

Lê Phổ không chỉ là một tên tuổi trong lịch sử mỹ thuật Việt Nam mà còn là một “đại sứ văn hóa” đưa hình ảnh con người và cảnh sắc Việt đến gần với công chúng quốc tế. Sự kiện “Figures in a Garden” đạt mức giá hơn 2 triệu USD là một minh chứng rõ nét cho sức sống lâu bền và giá trị thẩm mỹ vượt thời gian trong tranh ông.