Trà và đồng điệu (~1,36 triệu USD)

“Thé et Sympathie” – Lê Phổ
(Sơn dầu trên canvas, 131 × 195 cm, ký tên Hán và Latin)

Được đưa ra đấu giá tại Sotheby’s Hong Kong trong phiên Modern Evening Auction ngày 7 tháng 10 năm 2022 (Lot 1017), Thé et Sympathie của Lê Phổ nhanh chóng thu hút sự chú ý của giới sưu tập quốc tế. Với mức ước tính từ 3,8 – 6,8 triệu HKD, đây là một trong những tác phẩm khổ lớn nhất của ông xuất hiện trên thị trường nghệ thuật trong hơn một thập kỷ, đồng thời đại diện tiêu biểu cho giai đoạn sáng tác chín muồi được giới phê bình gọi là Findlay Period.

Bối cảnh & giá trị lịch sử
Tác phẩm ra đời trong thời kỳ Lê Phổ hợp tác với Wally Findlay Galleries (từ năm 1964), giai đoạn mà ông đã rời xa chất liệu lụa truyền thống để chuyển sang sơn dầu trên toan, cho phép ông khai thác một dải màu rộng và hiệu ứng ánh sáng phong phú hơn. Thé et Sympathie không chỉ là một khoảnh khắc nghệ thuật, mà còn là một lát cắt văn hóa: buổi trà chiều trong khu vườn ngập nắng, nơi các nhân vật nữ duyên dáng trò chuyện, giao cảm và kết nối. Đây là hình ảnh vừa mang tính hoài niệm về nền văn minh trà Á Đông, vừa phản ánh tinh thần hội nhập khi trang phục, tư thế và bố cục chịu ảnh hưởng từ hội họa phương Tây.

Phân tích hình thức & phong cách
Bố cục mở rộng với mười một nhân vật phân bố theo nhiều lớp không gian, kết hợp giữa chân dung, tĩnh vật và phong cảnh. Các nhân vật không bị “đóng khung” trong một điểm nhìn cố định mà được kết nối bằng nhịp điệu ánh sáng – màu sắc, dẫn dắt mắt người xem dạo qua từng chi tiết: từ làn khói trà mỏng tang, những tán cây đan ánh sáng, đến những bộ váy mềm mại.
Màu sắc của tác phẩm thiên về gam vàng, xanh ngọc và hồng phấn, hòa quyện thành một trường thị giác dịu êm, gợi cảm giác thư thái nhưng đầy sinh khí. Kỹ thuật sơn dầu được Lê Phổ xử lý như một thứ “lụa thị giác”: lớp màu mỏng, trong, nhiều chỗ như được phủ một màn sương nhẹ, tạo độ sâu và độ sáng mềm mại.

Giá trị thẩm mỹ
Thé et Sympathie tiêu biểu cho lối hội họa dung hòa Đông – Tây: ảnh hưởng Impressionism ở cách xử lý ánh sáng và không khí, nhưng vẫn giữ tinh thần Á Đông trong sự kín đáo, thanh lịch và tính biểu tượng. Hình ảnh buổi trà không chỉ là một phong cảnh đời thường, mà còn là ẩn dụ về sự đồng điệu tâm hồn – một chủ đề xuyên suốt trong sự nghiệp của Lê Phổ.

Kích thước lớn (131 × 195 cm) không chỉ đòi hỏi kỹ thuật vững vàng trong việc tổ chức bố cục và quản lý ánh sáng, mà còn khẳng định tham vọng của tác phẩm: biến khoảnh khắc đời thường thành một bức tranh tầm bảo vật.

Ý nghĩa thị trường
Sự xuất hiện của Thé et Sympathie trên sàn Sotheby’s đánh dấu tầm vóc của Lê Phổ trong thị trường nghệ thuật quốc tế. Giá trị ước tính nhiều triệu đô la Hong Kong phản ánh sự đánh giá cao không chỉ với tài năng cá nhân, mà còn với dòng mỹ thuật Việt Nam hiện đại – một dòng chảy độc đáo đang ngày càng được khẳng định trong bản đồ nghệ thuật toàn cầu.