Phong cảnh Phonom Penh (~1,2 triệu EURO)

Bức tranh sơn mài "Phong cảnh Phnom Penh" (tiếng Pháp: Paysage de Phnom Penh)

Tại phiên đấu giá "Những tác phẩm nghệ thuật châu Á" của nhà Millon-Asium ở Paris vào tối ngày 21/10/2021, bức tranh sơn mài "Phong cảnh Phnom Penh" (tiếng Pháp: Paysage de Phnom Penh) của họa sĩ Lê Quốc Lộc đã được bán với mức giá kỷ lục. Giá khởi điểm là 150.000 euro, vượt xa mức ước tính ban đầu từ 200.000 đến 300.000 euro. Sau nhiều lần đấu giá, tác phẩm được gõ búa ở mức 940.000 euro. Sau khi tính thuế phí, giá cuối cùng cho bức tranh là 1,21 triệu euro.

Bối cảnh và giá trị lịch sử

Họa sĩ Lê Quốc Lộc (1918-1987) là một trong những tên tuổi lẫy lừng của nền mỹ thuật Việt Nam, đặc biệt là trong lĩnh vực sơn mài. Ông là học trò xuất sắc của Trường Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương, đóng vai trò quan trọng trong việc đưa nghệ thuật sơn mài truyền thống lên một tầm cao mới. Bức tranh này được sáng tác vào năm 1943, cũng là năm ông tốt nghiệp và là năm sinh của con trai ông, họa sĩ Lê Huy Văn. Đây được xem là tác phẩm thể hiện sự khởi đầu sự nghiệp một cách đầy hứa hẹn của ông.

Nguồn gốc của tác phẩm cũng là một yếu tố quan trọng làm nên giá trị của nó. Theo nhà nghiên cứu mỹ thuật Ngô Kim Khôi, tác phẩm thuộc bộ sưu tập của gia đình Kraemer. Năm 1943, khi Lê Quốc Lộc còn là một họa sĩ trẻ, gặp khó khăn về kinh tế, ông Henry Kraemer - Lục sự tại Tòa án quân sự Hà Nội - cùng vợ là bà Nguyễn Thị Lai đã mua bức bình phong này. Năm 1953, gia đình Kraemer mang tác phẩm về Pháp sinh sống. 

Chất liệu và phong cách sáng tác

"Phong cảnh Phnom Penh" là một bức bình phong tám tấm với tổng kích thước 400 x 199 cm. Tác phẩm được thực hiện trên chất liệu sơn mài truyền thống, kết hợp các nguyên liệu tự nhiên như gỗ, nhựa cây sơn, vàng lá, và vỏ trứng. Các vật liệu này tạo nên vẻ đẹp tinh xảo, ấm áp và bình yên cho bức tranh.

Về phong cách, bức tranh mang vẻ đẹp nhẹ nhàng, tinh tế và đầy chất thơ. Tác phẩm được chia làm ba phối cảnh chính, miêu tả sinh hoạt thường ngày tại Phnom Penh: nhà sư cầu nguyện, người dân ban phước lành và những người đang dạo chơi. Bức tranh còn sử dụng các loại cây đặc trưng của vùng đất này như thốt nốt, cọ, dừa, chuối, tạo nên một không gian gần gũi, chân thực. Hai tông màu chủ đạo là **vàng**, tượng trưng cho tâm linh và hạnh phúc, và **đỏ**, tượng trưng cho sự sống và ấm nồng. Sự kết hợp này đã tạo nên một tổng thể hài hòa, đậm chất Á Đông.

Việc bức tranh của Lê Quốc Lộc đạt mức giá triệu euro là một tín hiệu tích cực cho thấy sự quan tâm ngày càng lớn của thị trường quốc tế đối với nền mỹ thuật Việt Nam. Như nhà nghiên cứu Ngô Kim Khôi đã chia sẻ: "Chúng ta không đánh giá nghệ thuật qua vật chất, nhưng cũng không thể chối bỏ điều này". Điều đó khẳng định tài năng của họa sĩ Lê Quốc Lộc và giá trị trường tồn của những tác phẩm nghệ thuật Việt Nam.